Hıdırellez etkinlikleri, geçmişten bugüne kadar değişiklik gösterdiği gibi Dikili’nin çeşitli köylerinde de farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar köylerin fiziki konumlarından kaynaklanabileceği gibi köylerde yaşayanların kökenleri ile de ilişkili olabilir. Köylerdeki yerleşimcilerin farklı yerlerdeki geldikleri ve doğal olarak geleneksel inanç pratiklerini taşımış olmaları nedeniyle farklılıklar ile karşılaşılmıştır.
Modernleşme ile köylerdeki eski Hıdırellez kutlamaları dönüşüme uğramış ve toplu kutlamalar neredeyse hiç kalmamıştır. Dönüşümlere rağmen Hıdırellez’de yapılan birçok geleneksel uygulamaların görülme olasılığı vardır. Hıdırellez uygulamalarının başında, gül dalına dileklerin
gerçekleşmesi için bağlanan bez parçaları ve sahile çizilen şekiller gelmektedir. Bireysel olarak gerçekleştirilen bu pratikler, “inancın gereği” olarak ifade edilmektedir. İnancın gereği ifadesinin temelinde Hıdırellez’in tarihi vardır. Hıdırellez’in tarihi Orta Asya, Orta Balkan, Anadolu
ve İslam kültürüne dayanan çok eski bir gelenek olmakla beraber, artık günümüzde iktidarın organize ettiği bir gelenek haline gelmiş ve toplumsal köklerinden koparılarak yeni anlam dizgeleri ile tarih süreçte yerini almıştır. Geçmişte Hıdırellez, insanlar için geleceğe dair umutların
bir temsilcisi olarak görülürken, günümüzde ise sadece eğlenilecek bir günü kolektif hafızalarda
çağrıştırmaktadır. Bu dönüşümün temelinde iktidarın; toplumu kontrol ettiği otoriter gücü ve toplumsal hafızayı şekillendirme gücü vardır. Zihin, şeyleri, özne ile özdeşleştirecek anlam örüntüleri
bulamadığında unutma eylemi gerçekleşmektedir. Bu durumdan Hıdırellez kutlamaları da payına
düşeni alarak, toplumsal ve bireysel hafızalardan eski anlamları silinmiş ve iktidarın ürettiği anlam
dizgeleri ile dönüşerek hafızalarda tekrar yerini almıştır. Araştırma boyunca görüşülen kişiler için
Hıdırellez; baharın gelmesine karşın duyulan sevinci, neşeyi, bir arada güzel vakit geçirmeyi, ikramı ve paylaşmayı temsil etmiştir. Fakat bu dönüşümlere rağmen yine de Hıdırellez’in bu çok köklü geleneklerin sürdürülmesinde günümüzde hala aracı olduğu göz ardı edilememektedir. Kişisel bazı pratikler hala yerine getirilmektedir. Zaten Hıdırellez’de yapılan pratikler incelendiğinde her bir uygulamanın bir inanışı simgelediği görülmektedir. Geleceği önceden tahmin edebilmek
ya da sağaltıma yönelik beklentilerdeki uygulamalar; umut, inanış ve pratikler arasındaki bağın
somuta nasıl aktarıldığını gözlemlemeye olanak sağlamaktadır.