Göknur Çekilmez

Göknur Çekilmez

100 Yıllık Gizem Çözüldü


2019’da Event Horizon Telescope iş birliği, M87 galaksisinin merkezinde yer alan kara deliğin ilk görüntüsünü yayınlamadan tam bir yüzyıl önce, gökbilimci Heber Curtis, galaksinin merkezinden çıkan sıra dışı bir jet keşfetmişti. Bugün bu jetin, kara delik M87* tarafından yayıldığını biliyoruz. Benzer jetler, diğer dönen kara deliklerde de gözlemleniyor. Frankfurt Goethe Üniversitesi’nden araştırmacılar, Güneş’in kütlesinin 6,5 milyar katı büyüklüğündeki kozmik motoru kullanarak kara deliklerin dönme enerjilerini ultra hızlı jetlere nasıl dönüştürdüğünü ortaya koydu.

Yeni simülasyonlara göre, bu dev kozmik motorlar enerjilerini yalnızca manyetik alanlardan değil, manyetik yeniden bağlanma (magnetic reconnection) adı verilen bir süreç aracılığıyla da dışa aktarabiliyor. Bu süreç, kara deliğin dönüş enerjisinin manyetik alanlar aracılığıyla ışık hızına yakın hızlarda uzaya fırlatılan madde jetlerine aktarılmasını sağlıyor.

Dönüş enerjisi, kara deliğin neredeyse ışık hızında parçacık jetleri fırlatmasını sağlıyor ve bu jetler 5.000 ışık yılı boyunca uzanıyor. Benzer jetler diğer dönen kara deliklerden de yayılarak evrendeki enerji ve madde dağılımına katkıda bulunuyor ve galaksilerin evrimini etkileyebiliyor.
Bilim insanları, kara deliklerin dönme enerjisini nasıl açığa çıkardığını anlamak için FPIC (Frankfurt particle-in-cell code for black hole spacetimes) adını verdikleri yeni bir simülasyon aracı geliştirdi. Bu araç, Blandford–Znajek mekanizması olarak bilinen ve dönen kara deliklerin manyetik alanlar aracılığıyla kendi enerjilerini çevrelerine aktarabildiğini açıklayan modele ek olarak manyetik yeniden bağlanmanın da önemli bir rol oynadığını ortaya koydu.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Göknur Çekilmez Arşivi

Sessizce Büyüyen Bir Memnuniyetsizlik Var

03 Aralık 2025 Çarşamba 12:43

Engelsiz Yaşam İçin El Ele

02 Aralık 2025 Salı 14:57

Öğretmen Doğan Güneşe Benzer

25 Kasım 2025 Salı 13:45

Nerden nereye

18 Kasım 2025 Salı 14:34

Tarihçi Dilinden Atatürk

12 Kasım 2025 Çarşamba 11:31

Küreselleşen Yeni Dünya

05 Kasım 2025 Çarşamba 14:19

Işık Hadisesi

28 Ekim 2025 Salı 10:29

Temel Gıdalardaki Taklit

21 Ekim 2025 Salı 13:46

Gazze'de Umudun Yeşereceği Günlere

08 Ekim 2025 Çarşamba 13:32

Su Varsa Hayat Var

30 Eylül 2025 Salı 14:23