TEÇSEN Başkanı Demirel: İnsani yaşam aylığı eşiği 123 bin 900 TL

Tüm Eğitim Çalışanları Sendikası (TEÇSEN), Türkiye’nin 81 ilinde yaptığı “Açlık ve Yoksulluk Sınırı, Bekâr Çalışan Yaşam Maliyeti ve İnsani Yaşam Eşiği” araştırmasının Eylül 2025 sonuçlarını açıkladı. Mevcut maaşlarla çalışanların ve emeklilerin açlık sınırının altında yaşamaya mahkûm edildiğini ifade eden TEÇSEN Genel Başkanı Ümit Demirel, “Asgari ücret açlık sınırının altında, insanca yaşam için 123 bin 900 TL gerekiyor” dedi. Demirel, ekonomik krizlerin aile içi şiddet, geçimsizlik ve toplumsal sorunları artırdığını vurguladı. Raporda sosyal yaşam, kültürel etkinlik, tatil ve dijital harcamalar da hesaba katıldı. Demirel, Türkiye’de sabit gelirli vatandaşların Maslow’un en alt basamağındaki fizyolojik ihtiyaçlarını dahi karşılayamadığına işaret etti. Demirel, yoksulluk sınırı temelinde ücret düzenlemesi, vergi reformu, kira ve ulaşım desteği ile sosyal hizmetlerin artırılmasını önerdi.

“İNSAN ROBOT DEĞİLDİR”

TEÇSEN Genel Başkanı Ümit Demirel, Türkiye genelinde 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı, yoksulluk sınırı ve bekâr çalışanın yaşam maliyetinin farklı platformlarca hesaplandığını söyledi. Demirel, açlık sınırının yalnızca ailelerin günlük beslenme masraflarını kapsadığını, yoksulluk sınırının ise beslenmeye ek olarak barınma, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi temel ihtiyaçları içerdiğini belirtti. Türkiye’de çeşitli kurum ve kuruluşlarca açlık ve yoksulluk sınırı ile bekâr çalışanın yaşam maliyeti hesaplandığını ancak insani yaşam odağında bütüncül bir maliyet analizinin çoğunlukla yapılmadığını kaydeden Demirel, “Bir ailenin temel başarısı yalnızca kirasını ve faturalarını ödemek ya da beslenmekle sınırlı değildir; insan robot değildir. Ekonomik krizlerin derinliğine bağlı olarak aile içi şiddet ve geçimsizlik, suç oranlarında artış, yoksulluk, boşanma, evlenme ve intihar gibi toplumsal göstergelerde olumsuz değişimler görülebilmektedir” diye konuştu.

İNSANİ YAŞAM AYLIĞI EŞİĞİ NEDİR?

Ekonomik krizlerin derinleşmesi durumunda aile içi şiddet, geçimsizlik, suç oranlarında artış, yoksulluk, boşanma ve intihar gibi toplumsal göstergelerde olumsuz etkilerin görülebileceğine dikkat çeken Demirel, TEÇSEN olarak İnsani Yaşam Aylığı Eşiği’ni hesapladıklarını söyledi. Demirel, İnsani Yaşam Aylığı Eşiği hesaplanırken yalnızca temel ihtiyaçlar değil, sosyal yaşam ve kültürel harcamalar da dikkate aldıklarını vurguladı. Demirel, TEÇSEN AR-GE tarafından hazırlanan ve yılda dört kez yayımlanacak raporda, insani yaşam için gerekli harcamalar şu başlıklarda toplanarak hesaplamaya dahil edilen kalemleri şu şekilde sıraladı:

“Haftada bir kez sosyal veya kültürel etkinlik harcaması, ev dışı yemek harcamaları, dijital, internet, telefon platform abonelikleri, yılda iki kez, toplam 10 günlük tatil ve dinlenme masrafları sepete dâhil edilmiştir.

İNSANİ YAŞAM AYLIĞI EŞİĞİ 123 BİN 900 TL

Rapor sonuçları hakkında konuşan Demirel, “Türkiye genelinde 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 30 bin 102 TL, bekâr çalışanın yaşam maliyeti 39 bin 351 TL, yoksulluk sınırı ise 91 bin 304 TL, olarak hesaplanmıştır. Bu rakamlar, vatandaşlarımızın yalnızca temel ihtiyaçlarını karşılamak için ödemesi gereken asgari miktardır” dedi. Büyükşehirlerde yaşayan ailelerin durumunun daha ağır olduğuna dikkat çeken Demirel, “Büyükşehirlerde açlık sınırı 30 bin 734 TL’ye, bekâr çalışanın yaşam maliyeti 45 bin 275 TL’ye, yoksulluk sınırı ise 95 bin 611 TL’ye çıkmıştır. Yani büyükşehirlerdeki vatandaşlar, Türkiye ortalamasına göre çok daha yüksek bir yaşam maliyetiyle karşı karşıyadır” diye konuştu. İnsanca yaşamın yalnızca gıda ve kira masraflarından ibaret olmadığının altını çizen Demirel, şunları kaydetti:

“Türkiye genelinde 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 30 bin 102 TL, yoksulluk sınırı 91 bin 304 TL, bekâr çalışanın yaşam maliyeti 39 bin 351 TL’dir. Büyükşehirlerde yaşayan 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 30 bin 734 TL, yoksulluk sınırı 95 bin 611 TL, bekâr çalışanın yaşam maliyeti 45 bin 275 TL’dir. İnsani Yaşam Aylığı Eşiği 123 bin 900 TL’dir.

SABİT GELİRLİLER MASLOW’UN EN ALT BASAMAĞINDA KALDI

Gelir seviyelerinin yapılan araştırmada ortaya konulan sınırların altında kaldığını ifade eden Demirel, “Türkiye’de asgari ücret 22 bin 104 TL, ortalama emekli aylığı 17 bin 100 TL’dir. Türkiye genelinde çalışan asgari ücretliler ve emeklilerin önemli bir kısmı yaşamlarını açlık sınırının altında sürdürmektedir. 4 kişilik bir ailenin tüm bireyleri asgari ücretle çalışsa dahi yoksulluk kategorisine girememekte, yoksulluk sınırına erişilememektedir. Yoksul kategorisine girebilmek için ailenin 5 kişi olması ve hepsinin asgari ücretle çalışması gerekmektedir; ancak bu durumda bile İnsani Yaşam Aylığı Eşiği’ne ulaşılamamaktadır” şeklinde konuştu. Memurların da zorluk yaşadığını kaydeden Demirel, “En düşük devlet memuru maaşı 47 bin TL civarındadır. İki memurun maaşı birleştiğinde bir aile yoksulluk sınırına ancak ulaşmaktadır. Ancak buna rağmen insani yaşam eşiğine erişmek imkânsızdır” diye konuştu. Ekonomik sorunların yalnızca bireyleri değil, toplumsal yapıyı da etkilediğini ifade eden Demirel, “Çalışan, emek veren, alın teri döken sabit gelirlilerin tamamı Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi piramidinin en altında yer alan fizyolojik ihtiyaçlar” basamağını dahi istikrarlı biçimde aşamamaktadır” dedi.

DEMİREL, PROJELER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİ SIRALADI

Sendikanın hazırladığı çözüm önerilerini sıralayan Demirel, “Asgari ücret, memur ve emekli maaşları en az yoksulluk sınırı temel alınarak belirlenmelidir. Vergi sisteminde reform yapılarak dolaylı vergilerin azaltılması, yüksek gelir gruplarına ise daha fazla vergi yükü getirilmelidir. Ücretler enflasyona göre aylık olarak güncellenmelidir” dedi. Büyükşehirlerde kira ve ulaşım desteği verilmesi gerektiğini de sözlerine ekleyen Demirel, sözlerin şu cümlelerle tamamladı:

“TOKİ aracılığıyla dar gelirli vatandaşlara uygun koşullarda sosyal konutlar sunulmalıdır. Dar gelirli aileler için ücretsiz kültür-sanat, spor ve sosyal etkinlik imkânları sağlanmalıdır. Hiçbir öğrencinin aç karnına derse girmemesi için ilkokul, ortaokul ve liselerde ücretsiz kahvaltı ve öğle yemeği verilmelidir. Asgari ücret, memurlar ve emeklilere, yılda iki defa olmak üzere en az bir hafta süreyle sosyal tesislerde düşük maliyetli tatil hakkı verilmelidir. İnsanca yaşam koşullarının sağlanması bir lütuf değil, temel bir haktır. Sosyal adaletin güçlenmesi ve toplumsal refahın artması için hazırladığımız projelerin hayata geçirilmesini, kamuoyunun ve yetkililerin dikkatine sunuyoruz.”