Ticari hayatın en güvenilir ödeme araçlarından biri olan ve birçok avantajı bulunan çeklerle ilgili son dönemlerde sorunlar yaşanmaya başladı. Ankara'da "karşılıksız çek" ile karşılaşan vatandaşlar zor duruma düştü. Çeklerde icra takipleri artarken, hukuka da iş yükü bindi.
Konuya ilişkin hukuki süreci anlatan Avukat Mahmut Özer, hukuki niteliği bakımından çekin bir ödeme aracı olduğunu, bankaya hitaben yazıldığını ve Türk Ticaret Kanunu'nda belirtilen hükümlere göre düzenlenmiş olduğunu kaydetti.
Çek türlerine ilişkin de bilgi veren Özer, nama yazılı çek ve hamiline yazılı çek şeklinde ikiye ayrıldığını belirtti.
TİCARET HAYATINDAKİ ÖNEMİ
Çekin nakit para taşıma zorunluluğunu ortadan kaldırdığını, paranın kaybolmasını ve çalınmasını önlediğini ve para naklini kolaylaştırdığını vurgulayan Özer, "Ayrıca çek ile ödemenin geliştiği ülkelerde, kaydi para nakdinin yerine geçtiği için bankaların kasalarında bulundurmak zorunda olduğu para azalır" dedi.
"İNSANLAR TERİMLERİ BİRBİRİNE KARIŞTIRIYOR"
Hukuki süreçte vatandaşların karşılıksız çek ile sahte çek terimlerini karıştırdığına değinen Avukat Özer, karşılıksız çeki "Çekin üzerinde yazılı tarihlerde banka hesabında çekin üzerinde yazan tutarda para bulunmaması durumunda karşılıksız çek olur. şeklinde tanımladı.
Sahte çekte ise isminden anlaşıldığı üzere bir sahtecilik söz konusu olduğunu belirten Özer, sahte çeklere bağlanan cezaların çok daha ağır olduğunu kaydetti.
"BANKA ARKASINI İMZALAR"
Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Aldığınız çekin belirtilen tarihte karşılığının çıkmaması durumunda banka çekin arkasını imzalar ve karşılıksız olduğunu tescil eder. Bu durumda yapmanız gereken çeki düzenleyenin bu talebi karşılayamaması durumunda kambiyo senetlerine mahsus icra takibi yapılabilir."
KARŞILIKSIZ ÇEK MAĞDURLARI NE YAPMALI?
Karşılıksız çek mağdurlarının icra takibi başlatabileceğini kaydeden Özer, "İcra takibi çeki ciro eden kişi veya kişilere karşı başlatılmalıdır" dedi.
Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kişi icra takibi yoluyla alacağını tahsil etme kararı aldığı zaman öncelikle aleyhinde takip başlatacağı kişiye yönelik bir bildirimde bulunulmalı. Bu bildirim ödeme emri niteliğinde olduğu için borçluya süre verilir. Borçlu kişi 5 gün içerisinde ödeme emrine itiraz etmezse kendisi hakkında başlatılan icra takibi kesinleşmiş olur. İcra takibi kesinleştiğinde, kişi haciz işlemlerinin başlatılmasını talep edebilmektedir"
"SENETİN RESMİ BİR NİTELİĞİ YOK"
"Biz şirket vekillikleri yaparken, ya da illa şirket olmasına gerek yok sade vatandaşlarda da en çok karşılaştığımız nokta şu. Biz çek mi düzenleyelim, senet mi düzenleyelim, çek ve senet arasındaki farklar neler? Öncelikle çek ve senet arasındaki farklara değinip, bunun cevabını vermek istiyorum. Çek, banka tarafından özel bir kanunda yer alan hükümlere uygun olarak basılan bir kağıttır. Senet ise resmi bir niteliği olmayan ve matbaalarda basılıp satılan bir kağıttır. Çek, tahsilinde sıkıntı çıktığı zaman mahkeme yoluyla temin edilebilirken, senette bunu yapmak oldukça zor. Çekin arkasında banka varken, muhatapları arasında banka varken, senetlerin karşısında kişi veya bir kurumun olması muhatap açısından bile çekin daha güvenilir olduğunu gösteriyor. Tahsil kabiliyeti noktasında şahıstan belli bir miktardaki parayı almamız gerçekten özetle bu dönemde çok zor oluyor. O yüzden arkasında banka olan çeklerin kullanılmasını bir hukukçu olarak tavsiye ediyorum."
Özer, ayrıca senetlerin Ankara piyasasında ulaşımı ve dolandırıcılığı daha kolay olduğu için çok sayıda kullanılabildiğini vurguladı.